Wielu zastanawia się co to za wysoki obiekt w Tarnowie Podgórnym przy ul. Poznańskiej 151, na terenie Hurtowni Elektrotechnicznej ELMAR. Krzysztof Maruszewski (pomysłodawca i inwestor tej budowli) z wykształcenia mgr inż. rolnik mówi, że hurtownia Elmar to tylko biznes a prawdziwe jego zainteresowanie to przyroda – fauna i flora, gwiazdy i kosmos. Na swojej posesji, w centrum Tarnowa posadził las, na drzewach zamocował budki dla ptaków, skrzynki na owady i domek dla wiewiórek. Szczególnie pokochał ptaki, ostatnio jerzyki.

Pomysł wybudowania dla nich domków zrodził się dwa lata temu. Najpierw Krzysztof wykonał makietę z tektury, później rysunki techniczne a resztę jak mówi ma w głowie. W październiku rozpoczęła się żmudna realizacja projektu, zakończona w grudniu. Konstrukcja stoi na 18 metrowym energetycznym słupie strunowym wkopanym 3 metry w ziemię. Na jego szczycie zamocowana jest platforma z ocynkowanej konstrukcji stalowej (firma TARMET) wystająca 3 metry ponad słup. Platforma ma kształt sześciokąta. Na niej stoją certyfikowane dla jerzyków budki, zakupione w firmie MKW Pracownia Przyrodniczo Rolna (z Kiełcza). Na każdym boku platformy są cztery piętra, po dwa domki na piętrze, razem 48 „lokali”. Scalone zostały w całość w zakładzie stolarskim Marcina Sikory z Tarnowa Podgórnego. Domki zwieńczone są sześciokątnym skośnym dachem, którego krokwie przykryto oryginalną strzechą wykonana przez firmę z Kaszub. W szczytach sześciokąta umieszczone zostały głośniki, z których będzie płynęła „muzyka” – wabiący śpiew jerzyków. Pod konstrukcją zamontowana jest kamera o kącie obserwacji 360 stopni. Dla zabezpieczenia przed naporem wiatru słup ma 3 odciągi ze stalowych lin zakotwiczonych do 3 wkopanych w ziemię baz o łącznej wadze 6 ton. Usługi dźwigowe wykonywała GRUPA KRAWCZYK a montaż jest dziełem Piotra Cichego.

Na czas zimowy, wloty do budek lęgowych są zasłonięte, by nie wprowadzili się tam „dzicy lokatorzy”. W kwietniu, w przeddzień przylotu jerzyków, zasłona ta zostanie zdjęta. Będziemy wówczas wypatrywali z utęsknieniem oczekiwanych gości – podniebnych akrobatów.

Według naszej wiedzy jest to pierwszy tak duży, w oryginalny sposób zamontowany obiekt dla jerzyków w Polsce. Wzbudził już zainteresowanie ornitologów, w tym prof. dr hab. Piotra Tryjanowskiego z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Wierzymy, ze Tarnowo Podgórne stanie się sławne jerzykami i ich unikalnym osiedlem.

Jerzyk (Apus apus) jest jednym z najmniejszych występujących w Polsce ptaków. Jego przybliżone wymiary to: długość 20cm, rozpiętość skrzydeł 40cm, masa ciała 35g. Z daleka podobny jest do jaskółki, choć nie są ze sobą spokrewnione. Polska nazwa JERZYKI pochodzi od imienia świętego Jerzego (III wiek), w ikonografii przedstawianego jako rzymskiego żołnierza przebijającego włócznią smoka. Z obserwacji przyjęto, że w dniu jego imienin 23 kwietnia jerzyki wracają z południowej Afryki do Polski. Większą część życia jerzyk spędza w locie. W powietrzu zbiera pożywienie, materiał na gniazdo, pije krople deszczu, kopuluje i śpi szybując z wiatrem na dużej wysokości (do 2,5 km). Ląduje przede wszystkim podczas okresu lęgowego, budując gniazdo i karmiąc pisklęta. Jest jednym z najszybszych ptaków spotykanych w Europie, największe szybkości osiąga w locie grupowym. W pogoni za zdobyczą osiąga prędkość 200 km/h. W Polsce jerzyki spotykane są od końca kwietnia do połowy października, jednak przeważnie przylatują w maju i odlatują w sierpniu. Są sprzymierzeńcem człowieka w walce z owadami, szczególnie uciążliwymi komarami. Najdłuższa odnotowana długość życia u zaobrączkowanego jerzyka to 21 lat. [info. oraz zdjęcie jerzyka z Wikipedia].

Kazimierz Szulc